Nog een paar maanden, en dan moet ik er ook aan geloven: de arbeidsmarkt. Nu wil ik heel graag een PhD, maar helaas is er in Nederland weinig geld voor beginnende onderzoekers in de geesteswetenschappen. Ik heb het wel degelijk geprobeerd: met 219 andere kandidaten solliciteerde ik naar een PhD-positie in Cultural Analysis aan de UvA. Een maand later kreeg ik een mailtje: gefeliciteerd, je zit bij de beste 50, maar helaas, je bent niet door naar de beste 20. Honderdzeventig mensen verslaan voelde nog nooit zo nutteloos.

Gelukkig kan ik in andere landen misschien wel terecht. Ik ben bezig met sollicitaties in Canada, de VS, Engeland, Schotland en Denemarken. En ook voor als de PhD uiteindelijk niet lukt, ben ik over de grens aan het kijken: waarom zou een hoogopgeleide starter zich moeten beperken tot de Nederlandse arbeidsmarkt? Maar als je uit een redelijk ontwikkeld land als Nederland komt, zorgt dat wel voor een paar morele dilemma’s, heb ik gemerkt.

Als je naar een ander land gaat verhuizen, zorg je allereerst natuurlijk dat je de taal leert. Maar wat ik veel belangrijker vind, is het leren van de cultuur. Als je naar een ander land verhuist, moet je je aan de officiële wetten houden, en het liefst ook aan alle ongeschreven omgangsregels.

Logisch toch? zul je denken. Maar voor mij betekent dit dat ik uit principe niet naar een aantal landen zou willen verhuizen. Ik weiger me te houden aan een wet die mij voorschrijft dat ik geen abortus mag laten plegen (Ierland), niet homoseksueel mag zijn (Marokko), de hand van mijn vriend niet op straat mag vasthouden (Dubai) en ga zo maar door. Nu zijn deze drie landen voor veel Nederlanders prima vakantiebestemmingen of zelfs woonplaatsen – ik heb het nog niet eens over Oeganda of Syrië.

Nog een land met wetgeving waar ik het niet mee eens ben: Rusland.

Nog een land met wetgeving waar ik het niet mee eens ben: Rusland.

En wetten zijn niet het enige probleem. Het kan ook erg moeilijk zijn om je aan ongeschreven gedragsregels te houden. Zoals het erg moeilijk is voor veel immigranten in Nederland om te wennen aan Nederlandse luidruchtigheid en racistische liedjes*, zo heb ik moeite met bijvoorbeeld de manier waarop het in Japan voor een vrouw niet meer mogelijk is om carrière te maken zodra ze getrouwd is. En met het feit dat iedereen die ik in de VS tegenkom een pistool bij zich zou kunnen hebben.

Als je de nationaliteit hebt, is het makkelijker om je tegen een gewoonte te verzetten, van immigranten wordt verwacht dat ze zich aanpassen. Nu sta ik dus voor een dilemma: wat als ik naar het buitenland kan voor een droombaan, maar ik het niet eens ben met de wetten daar? Moet ik dan niet gaan, of als nieuwkomer daar de boel proberen om te gooien?

*”Hankiepankie shanghai”, “ook al ben ik zwart als roet, ik meen het wel goed”…