Wie regelmatig door Leiden loopt of fietst, is er ongetwijfeld meerdere tegengekomen: de Muurgedichten. Ze vallen eigenlijk nauwelijks op, horen er gewoon bij. Heb je een middagje vrij en zin om een beetje door Leiden te struinen dan kun Emma’s tips opvolgen en zo’n muurgedichtenroute lopen is ook leuk! Dat deden wij!

muurgedichten zitten overal
Muurgedichten zitten soms op vreemde plekken

Ontstaan van muurgedichten

Muurgedichten? Ja, op verschillende plekken in Leiden zijn ze te zien op gevels en muren. Gedichten in alle mogelijke talen, uit verschillende tijdperken, in een bepaald thema of van een beroemde dichter. Stichting TEGEN-BEELD begon het project “Gedichten op Muren” in 1992 met het gedicht Mijn Verzen van Marina Ivanovna Tsvetajeva. Het muurgedicht bereikte de nationale kranten en werd enthousiast ontvangen door de Leidenaren.

Mijn verzen, die ik jong al heb geschreven,

Voordat ik wist een dichteres te zijn,

Als vuurwerk spattend, vonkend en vol leven,

Bruisend als een fontein,

En die als kleine duivels binnendrongen

In ’t rijk dat vol van droom en wierook was,

Mijn verzen, die de dood, de jeugd bezongen,

– En niemand die ze las! –

Die op bestofte winkelplanken kwijnen

(Waar niemand ze een blik ooit waardig keurt!),

Mijn verzen komen, zoals goede wijnen,

Nog wel eens aan de beurt.

Vertaald door Marja Wiebes en Margriet Berg

Route langs muurgedichten

9 augustus 2019. Hartje zomer. Een mooie dag om een stukje door het o zo mooie Leiden te lopen, zo dachten mijn huisgenootje en ik. Geen hele gekke gedachte, toch? Wrong. Het is boven de twintig graden maar erg wisselvallig met buitjes tussendoor. Een typische Hollandse zomerdag, zou je kunnen zeggen, zoals alle Nederlanders die zo goed kennen, helaas. Toch beginnen we aan ons tochtje, de route met gedichten voor 1880. Het eerste gedicht is in het Frans. Mijn huisgenootje kan er wel iets van maken, maar ik snap er niet veel meer van dan “belle” en “mort” (je weet wel, van Voldemort). De strekking van het gedicht is, na wat onderzoek en vooral vertalingen online, best mooi. Het gaat erom dat je, om gelukkig te zijn, vooral moet genieten van de mooie fijne dingen van het leven. Een advies dat niet afhankelijk is van de tijd waarin je leeft, zo blijkt maar weer. Een universele waarheid, die ook over honderd jaar nog geldt.

muurgedicht
Het eerste gedicht op de route

Wandeling met hindernissen

We hebben de eerste vier gedichten gezien (en onderweg voor een boekwinkel blijven hangen en een rondje door een kledingwinkel gelopen, je weet hoe dat gaat) als we eigenlijk best wel honger krijgen. Hongerig lopen we het Lipsius binnen. Het is moeilijk om in de zomerperiode eten te verkrijgen in een universiteitsrestaurant of -café, maar we weten koffie/thee en een tosti/broodje te scoren bij het cafetaria. Tevreden nuttigen we deze karige, maar zeer welkome lunch. Inmiddels is het gelukkig weer droog buiten, dus zetten we onze wandeling voort. 

lunch in het Lipsius

Er volgen nog meer gedichten in vreemde talen, en onderweg komen we eigenlijk nog veel meer gedichten tegen. Nu achteraf zie ik ook dat we vooral andere gedichten hebben bekeken en veel gedichten van de route voorbij zijn gelopen. Er zijn zo veel gedichten, en de route is niet altijd duidelijk te volgen op je telefoon… Maar op zich maakte het niet zo veel uit, we hebben veel gedichten gezien en bovendien stukjes van Leiden waar we nog nooit waren geweest!

Is het Thais? Of Georgisch?

Conclusie: het is leuk om eens zo’n wandeling te lopen, maar tijdens de wandeling is het erg moeilijk om op je telefoon meer informatie over het gedicht op te zoeken, dus dan kan het zo zijn dat je naar een gedicht in een taal kijkt waarvan je denkt dat het Thais of zo is, maar bij thuiskomst blijkt het Georgisch te zijn, en nog wel de bekendste Georgische tekst die er is!

muurformules

Ben je niet zo van de poëzie, maar wel helemaal gek op formules? In 2015 zijn twee natuurkundigen, geïnspireerd door de Muurgedichten, begonnen met het aanbrengen van belangrijke formules, die een Leidse component hebben. Ook die kun je bekijken; er is zelfs een audiotour beschikbaar!

Wat vind jij van de Muurgedichten?