Op 3 oktober viert Leiden zijn ontzet van de Spanjaarden tijdens de Nederlandse Opstand in 1574. Het verhaal gaat dat Willem van Oranje de stad de huidige universiteit schonk als dank voor de loyaliteit en het doorzettingsvermogen van de Leidenaren. Reden voor een feestje dus!
Haring en wittebrood, theater, kermis. Er is een hoop te doen op 3 oktober in Leiden. Maar Leiden is een diverse stad met studenten, forenzen en mensen uit de volksbuurt. Hoe beleven die verschillende groepen de Leidse feesten? Gelukkig is er voor ieder wat wils!
Echte Leienaren zijn geboren in Leiden
De reveille, waar haring en wittebrood wordt uitgedeeld.
Échte Leienaren (zonder d) zijn geboren en getogen in Leiden. Ze prrate met een Leidse rr, kome naarr ‘t centrrum op hun brrommerrt en geve daarr ‘t geld uit waarr ze een jaarr voorr hebbe gespaarrd. Voor velen zijn de tradities die bij 3 oktober horen belangrijk en ze steunen de feesten door lid te zijn van de 3 Octobervereeniging.
Op 2 oktober begint de pret al met de Taptoe. Dit is een optocht door het centrum waaraan alle Leidse sportverenigingen mee kunnen doen. Massa’s mensen verzamelen zich om sportend Leiden aan zich voorbij te zien trekken.
Op 3 oktober begint de dag met de Reveille (rruveije). Bij het stadhuis zingen de burgemeester en de wethouders samen met het Leidse volk het Wilhelmus en andere vaderlandse liederen. Hierna wordt er haring en wittebrood uitgedeeld. Het ochtendprogramma eindigt met de Koraalzang in het Van der Werfpark, waar nog meer traditionele noten klinken en de burgemeester een krans legt bij het beeld van burgemeester Van der Werff.
Leidenaren wonen in Leiden
De optocht trekt dwars door de stad. (c) Hans Fransen
Leidenaren (met d) zijn de inwoners die al een tijd in Leiden wonen. Ze dragen de stad een warm hart toe, maar behoren niet per se tot het DNA van Leiden. Ze slapen uit op de vrije dag die 3 oktober oplevert, maar zijn ’s middags zeker in de stad te vinden.
Om 10 uur begint er straattheater op de Lammermarkt. Hier startten de Leidenaren hun dag met een bakkie pleur (koffie). Daarna slenteren ze langs de marktkraampjes op de Breestraat, de Lange Mare en de Oude Vest op zoek naar een plekje om de Optocht te bekijken. Het is een sport om tussen de jaarlijks terugkerende opgetuigde wagens het thema van dit jaar te ontdekken.
’s Avonds komen de Leidenaren bij elkaar voor de Pyromusical. Terwijl de dag op zijn einde loopt, genieten ze van een vuurwerkshow met extra licht- en geluidseffecten bij de Zijlpoort.
Import-Leidenaren komen naar Leiden
Inwoners die pas kort in Leiden wonen of van buiten de stad komen om hier te feesten doop ik bij dezen ‘Leidenaren met een migratieachtergrond’. Deze mensen zijn vooral actief in de avond van 2 oktober. Dan feesten ze er flink op los – overigens geheel in de geest van Leids Ontzet – en gaan de kroegen in en uit.
De achtbaan ‘Super mouse’ is vaste prik op de Beestenmarkt
De Leidenaren met en migratieachtergrond mengen zich op de kermis met de Leienaren en betalen zich samen blauw aan de kermisattracties. Mijn persoonlijke favoriet: Kamelenrace. Het is een spel waarbij je jouw kameel probeert als eerste naar de finish te krijgen door een bal in de juiste gaten te rollen. De spanning is om te snijden en wordt alleen doorbroken door het kalme commentaar van de attractieleider. “Ballen vasssst. Eeeeeen rrrolllen maarrrr!”
Feesten tot in de kleine uurtjes betekent dat je de ‘import-Leidenaren’ niet veel tegenkomt op 3 oktober. Maar het is niet onmogelijk om er een in het wild te spotten. Veel studenten doen mee aan het polsstokspringen (vergelijkbaar met het Friese fierljeppen) over de Leidse singel. De deelnemers springen met de hulp van een stok over het water en moeten tijdens hun vlucht in de stok klimmen om de overkant te halen. Het gaat geregeld mis – en dat is natuurlijk het mooist om te zien.
3 oktober voor iedereen
3 oktober is hét feest van Leiden en een grote trots voor de inwoners. Voor iedereen is het een groot feest en de hele stad is uitgelaten en vriendelijk. Nieuwsgierig? Kijk op de website van de 3 Octobervereeniging voor het complete programma.
Laatste tip: oefen alvast op de teksten van Leidse poplegende Rubberen Robbie. Want op 3 oktober dan zijn we als een bal, op 3 oktober dan gaan we aan de lal. Het is maar eens per jaar, dus neem er nog een paar. En als je niet meer drinken kan, eet dan maar!
Veel plezier!
