Het kopje staat op tafel, het boek ligt naast de computer, de kat zit onder de stoel, en ik ben bij. Bij wat? Bij de tafel, bij de computer of bij de stoel? Of gewoon bij pasta pesto?

Een van de meest bijzondere ervaringen in de categorie ‘verhuizen naar Leiden’, vond ik het ontdekken van de studentikoze, talige constructie ‘ergens bij zijn’. De eerste keer dat ik het hoorde, dacht ik dat er gewoon nog woorden misten, dat er een paar vergeten waren uitgesproken te worden. De tweede keer dacht ik dat het misschien iets Brabants was, daar zeggen ze immers ook dat ze hun tas niet ‘bij’ hebben. De derde keer dacht ik dat het simpelweg een heel vreemde uitdrukking was en dat ik het zelf nooit zou gaan gebruiken. De 50e keer hoorde ik het uit mijn eigen mond komen. Vanaf dat moment was ik bij ergens bij zijn.

Waarbij?

bijMaar wat betekent dat dan? Toen ik nog jong en onwetend was (een jaar geleden), dacht ik in eerste instantie dat het een indicatie was van ergens echt fysiek bij zijn. Misschien een beetje naïef, maar op zich niet onlogisch, aangezien dat de algemene Standaard-Nederlandse betekenis van ‘ergens bij zijn’ is. Ik kwam er echter redelijk snel achter dat dit niet exact was wat er bedoeld werd. Als iemand zei ‘restaurant bij’, betekende dat niet dat diegene zich op dat moment naast een eetgelegenheid bevond. Wat dit wel betekende, is dat diegene een positieve houding had tegenover het idee om die avond zich niet zelf uit te sloven in de keuken, maar om een kok buitenshuis te betalen om dat voor hem te doen.

Aardbei?

‘Ergens bij zijn’ houdt dus in dat je iets een goed idee vindt, dat je het ermee eens bent, dat het jouw goedkeuring heeft. In die zin heeft het een redelijk algemene betekenis, met als resultaat dat het in veel situaties inzetbaar is. Pasta pesto? Bij. Vakantie naar Split? Bij. Lunchen om 12 uur? Bij. Vuilniszakkenbeurt? Niet echt bij.

bij

Aardbei!!!

Zelfs op volledige zinnen kan het een antwoord zijn: ‘Zullen we op je verjaardag anders uiteten gaan in plaats van sushi maken?’ ‘Bij!’ Als je heel enthousiast bent, kun je natuurlijk meerdere uitroeptekens toevoegen (in online gevallen dan): ‘We kunnen ook niet naar college gaan…’ ‘Bij!!!!!!!!!’ (Grapje, studeren is belangrijk.) Het op een talige manier uitdrukken van enthousiasme is echter ook mogelijk, daarvoor zijn alleen een paar bijvoeglijk naamwoorden nodig: ‘Ontzettend vet mega moker knoepert bij!’

Duizendbei

Voor de bèta’s heb ik ook goed nieuws; nog niet zo lang geleden kwam mij namelijk de ‘ergens bij zijn’ constructie met een nieuwe dimensie ter ore. ‘Wie gaat er zo mee een kaassoufflé halen bij de Downtown?’ ‘Duizend bij!’ Niet alleen met woorden, maar zelfs met getallen kan dus enthousiasme overgebracht worden. Er hoeft slecht een getal toegevoegd te worden en de kracht van de uitdrukking wordt sterker dan je ooit met uitroeptekens zal bereiken. Let wel op: kies een redelijk hoog getal, want met ‘drie bij’ werkt het dan juist weer averechts.

Niet bij ouders

Nog een andere tip: bedenk van tevoren goed of je deze uitdrukking bij je ouders wil introduceren of niet. Het kan zomaar zijn dat ze aan je vragen of je vanavond zalm wil eten en dat het kleine woordje al je mond uit glipt: ‘Bij!’, maar dan heb je dus wel de poppen aan het dansen. Zelf kon ik het überhaupt niet laten om mijn ouders over deze uiterst interessante constructie in te lichten (je bent een taalwetenschapper of je bent het niet), maar dat was niet zonder consequenties. Wanneer ik nu mijn vader een berichtje stuur dat ik van het weekend even naar huis kom, krijg ik steevast teruggestuurd ‘Bij’.

Dat het zo aanslaat, is naar mijn mening ook niet gek. Met de woorden ‘bij’ of ‘niet bij’ is er ontzettend weinig inspanning nodig om toch uit te kunnen drukken hoe je over iets denkt. En iets dat weinig inspanning kost, is altijd fijn. Oftewel: weinig inspanning? Bij.

Ben jij bij ergens bij zijn?